در جنوب دره خرم آباد و نزديك غار كنجي بر يك صخره منفرد و كوچك موسوم به پاگر Pagar كه ارتفاع آن از سطح زمين هاي اطراف حدود 125 متر مي باشد . در شرق ارتفاع پناهگاه كوچك ارجنه قرار دارد . اخيراً دامنه باختري آن محل گورستان ماسور و دهات اطراف شده است .

ويژگي پناهگاه در آن است كه , « هيچ وقفه و فاصله اي بين آثار دوران پارينه سنگي ميانه و پارينه سنگي جديد مشاهده نمي گردد و اين وضعيت بيانگر اين نكته است كه تحولات در نوع ادوات و زندگي در منطقه زاگرس تدريجي بوده است . » متأسفانه به علت اضطرابي كه در لايه هاي باستاني اين پناهگاه وجود داشته تعيين لايه هاي مختلف و رابطه آثار دوران موسترين و « برادوستين » baradostian به طور دقيق امكان پذير نبود . ( فرهنگ برادوستين در حدود سي و سه هزار يا سي و شش هزار يا احتمالاًسي و هشت هزار سال پيش وجود داشته است ؛ تاكنون در حدود 6 اجتماع دوران برادوستين مشخص گرديده كه 5 محل در ايران و يك عدد در عراق واقع گرديده است . اصطلاح برادوستين ابتدا توسط پروفسور سولكي بر اساس غار شايندر در كوه هاي بره دوست شمال عراق نامگذاري شد .) در بعضي از غارهاي ايران همچون ارجنه و وارواسي نزديك كرمانشاه , غار خر در بيستون , وقفه و فاصله بين آثار و اجتماعات انسان دوران ديرينه سنگي ميانه و فوقاني مشاهده نمي گردد .

غار قمري Ghamari cave « اين غار در غرب و در سينه سفيد كوه , مشرف به شهر خرم آباد واقع شده و سطح داخل غار بيش از دويست متر مربع و طول راهروي انتهاي آن زياد است و تا كنون شناسائي نشده است .» دهانه آن رو به شرق و مشرف به گرداب سنگي است . اين گرداب « سرابي است فصلي كه از بهار تا اوايل پائيز آب زلال و گوارائي از آن خارج مي شود . هر گاه نزولات بيشتر باشد , آب در گرداب سنگي تا اوايل زمستان جريان دارد . آبدهي گرداب سنگي در سال آبي حداقل 6 ليتر در ثانيه و حداكثر 614 ليتر در ثانيه و متوسط آن 233 ليتر در ثانيه است .» آثار بررسي شده در غار قمري شامل بقاياي ادوات سنگي دوران موسترين در يك ترانشه 2*2 جمع آوري شد و همچنين بقاياي استخوان حيوانات نيز كه به سختي پوسيده شده بود , در اينجا مشاهده گرديده است .

 

 

به نظر مي رسد كه گروه كوچكي از شكارچيان در دوران موسترين در دره خرم آباد زندگي مي كردند و از آنها آثاري در اين غارها و پناهگاه ها به دست آمده است . ولي بقاياي آثار آنها در قسمت هاي غربي اين دره كه غارهاي مناسبتري براي زندگي داشته مشاهده نمي گردد و آثار دوران هاي بعدي در آنها وجود دارد . آثار و ادوات متعلق به دوران موسترين كه در دره خرم آباد به دست آمده كاملاً شبيه و قابل مقايسه با آثاري است كه بوسيله دكتر هاو H owe در منطقه كرمانشاه در غارهاي وارواسيWarwasi و كبهKobeh بوسيله دكتر سولكيSoleki در شايندر عراق به دست آمده است . روي هم رفته قدمت اين آثار ( تمدن موستري دره خرم آباد بوسيله آزمايش كربن 14 در غار كنجي چهل هزار سال و غار شانيدار عراق 46900 تا 50000 سال تعيين شده است .

 

 





برچسب ها : پناهگاه سنگی گر ارجنه, خرم آباد ,

موضوع :
پناهگاه هاي صخره اي ايران ,  ,